Oleh DR SHAMSIAH MOHAMAD
Bank Islam Malaysia Berhad adalah bank Islam pertama di Malaysia. Ia ditubuhkan pada tahun 1983. Ia merupakan detik bersejarah dalam industri perbankan Islam di Malaysia. Bermula daripada tahun tersebut, industri kewangan Islam di Malaysia makin berkembang maju dari masa ke semasa.
Industri kewangan Islam sangat bergantung kepada penasihat Syariah (PS) atau Jawatankuasa Penasihat Syariah (JPS) dalam memastikan produk dan perkhidmatan yang diberi mematuhi Syariah.
Adalah menjadi satu keperluan undang-undang di Malaysia bagi semua institusi kewangan Islam yang di bawah kawal selia Bank Negara Malaysia (BNM) dan yang di bawah kawal selia Suruhanjaya Sekuriti Malaysia (SCM) untuk mempunyai PS atau JPS di peringkat institusi baik di institusi Perbankan Islam dan Takaful atau institusi yang terlibat dengan pasaran modal Islam.
INDUSTRI kewangan Islam sangat bergantung kepada penasihat syariah atau Jawatankuasa Penasihat Syariah dalam memastikan produk dan perkhidmatan yang diberikan mematuhi syariah.
Ini bermakna PS atau JPS merupakan tulang belakang kepada institusi yang menawarkan produk dan perkhidmatan kewangan Islam.
Dalam konteks industri perbankan Islam dan takaful, pihak BNM sebagai badan pengawal selia dengan dibantu oleh Majlis Penasihat Syariahnya telah memainkan peranan yang berterusan dalam memastikan kepatuhan Syariah.
Atas dasar untuk memastikan institusi kewangan Islam (IKI) yang berada di bawah kawal selianya mematuhi Syariah, maka bermula tahun 2004, BNM mengeluarkan Garis Panduan Syariah 1 (GPS1).
Pada tahun 2010, BNM telah membuat penambahbaikan dan menerbitkan Rangka Kerja Tadbir Urus Syariah pada tahun 2010 bagi menggantikan GPS1. Pada tahun 2019, sekali lagi BNM membuat penambahbaikan terhadap tadbir urus Syariah di institusi kewangan Islam dengan menerbitkan Dokumen Polisi Tadbir Urus Syariah atau dalam Bahasa Inggerisnya adalah Shariah Governance Policy Document (SGPD).
Antara perkara penting dalam tadbir urus Syariah adalah memastikan JPS yang menjadi tunggak utama dalam IKI hendaklah terdiri daripada seorang yang kompeten.
Bagi mempastikan aspek tersebut dipenuhi, IKI perlu memastikan JPS mengikuti latihan yang boleh menambah kepakaran mereka bukan sahaja dalam bidang Syariah semata-mata tetapi juga perlu menambah ilmu mereka dalam bidang-bidang lain seperti yang berkaitan dengan perakaunan, ekonomi Islam dan undang-undang di Malaysia.
Bagi memenuhi keperluan tersebut, beberapa pihak telah menawarkan pelbagai kursus dan latihan. Antaranya ialah Islamic Banking and Finance Institute Malaysia (IBFIM) dan Persatuan Penasihat Syariah Kewangan Islam Malaysia (Association of Shariah Advisors in Islamic Finance Malaysia) yang lebih dikenali sebagai ASAS.
Sebagai sebuah persatuan kepada penasihat Syariah di Malaysia, ASAS telah membangunkan satu program persijilan (Certification Programme) yang dikenali sebagai Certified Shariah Advisor (CSA) dan Certified Syariah Practitioner (CSP).
CSA adalah sesuai diambil oleh mereka yang ada latar belakang pengajian Syariah. Sementara CSP adalah khusus untuk mereka yang berlatar belakang bukan Syariah. Yang menariknya ialah bagi yang mengambil CSP, mereka berpeluang mempelajari ilmu asas Syariah yang penting seperti Fiqh Muamalat, Usul Fiqh dan Qawaid Fiqhiyyah.
Penyusunan program CSA dan CSP dibahagikan kepada tiga peringkat iaitu peringkat pertama, peringkat kedua dan peringkat ketiga. Setiap peringkat ada modul yang tersendiri. Para peserta mesti lulus peperiksaan bagi setiap modul.
Kohort pertama telah memulakan program mereka pada tahun 2017. Sehingga setakat ini, seramai 134 orang telah bergraduasi daripada seramai 268 yang mendaftar untuk mengikuti program berkenaan.
Suatu yang lebih menarik untuk mereka yang berhasrat untuk mengikuti program CSA dan CSP, pihak Yayasan Peneraju telah bersetuju untuk memberi bantuan kewangan. Mereka boleh memohon bagi mendapatkan bantuan kewangan tersebut. Malah, pihak MARA juga menawarkan bantuan kewangan pada May 2021 di mana peserta hanya perlu membuat bayaran balik sebanyak 25% sahaja sekiranya mereka berjaya menamatkan program dalam tempoh dua tahun.
Akhir kalam, program CSA dan CSP ini sebenarnya telah diiktiraf sebagai satu program pembangunan kapasiti modal insan (human capacity building) yang penting bagi komuniti Syariah dalam kewangan Islam di Malaysia.
Maklumat lanjut tentang program tersebut serta maklumat-maklumat lain boleh diperolehi di website ASAS iaitu https://www.asas.my/.
***Dr Shamsiah Mohamad berpengalaman sebagai Penyelidik Isu-Isu Kewangan Islam dan Syariah
